ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਏਨੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਕਿਉਂ ਹਨ ?

ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਇਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਧਰਤੀ,   ਮਹਿਮਾਨ ਨਿਵਾਜ਼ੀ ਅਤੇ  ਖੇਤੀ ਲਈ ਹੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਅਮਰ ਹੋ ਨਿੱਬੜੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਅਜਿਹੀ ਧਰਤੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਵੁਕ ਤੇ ਦੁੱਖਦਾਇਕ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਟੁੰਬਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜ਼ਰਖੇਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਏਨੀਆਂ ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ।ਆਓ ਇਸ ਦਿਲਚਸਪ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

  ਇਤਿਹਾਸਕ ਟੈਪੇਸਟ੍ਰੀ :  ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆਰ 

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਥਲ ਪੁਥਲ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹਨ । ਅਣਗਿਣਤ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ‘ਤੇ ਝੱਲਣ ਵਾਲੀ ਧਰਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਚੇਤਨਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਪਿਆਰ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਬਣ ਗਿਆ ।

 ਵਿਚਾਰਨਯੋਗ ਗੱਲ 

ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪਲ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਪਤਾ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਪਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀਮਤੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਕੀਕਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੁਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਪਨਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ।ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਲੜਾਈਆਂ ਨੇ ਮਹਿਜ਼ ਸਰੀਰਕ ਲਚਕਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਣਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਨਿੱਜੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮੁੱਲ ਬਣ ਗਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਮਾਂਸ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ । ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਸਹੂਲਤ ੳੁੱਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸੱਚ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਅਤੇ ਉਮੀਦਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਬਾਰੇ ਹਨ । ਹਰ ਕਥਾ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਡੀਐਨਏ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। 

ਪਿਆਰ ਬ੍ਰਹਮ ਦਰਸ਼ਨ ਵਜੋਂ: ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇਨਕਲਾਬੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ 

ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਇਸ਼ਕ ਮਿਜਾਜ਼ੀ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਆਰ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿਲੱਖਣ ਸੀ । ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ‘ਚ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅਮਰ ਕੀਤਾ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿਆਰ ਖੁਦ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ‘ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ’।

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ? 

ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜਿਸ ਪਿਆਰ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ । ਬਲਕਿ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਪਿਆਰ ਪ੍ਰਤੀ ਏਨੀਂ ਕੁ ਸ਼ਰਧਾ ਵਿਖਾਈ ਕਿ ਉਸ ਦੈਵੀ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣ ਗਈਆਂ।ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ । ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਗਵਾਹ ਬਣਦੇ ਹੋ । ਜਿੱਥੇ ਧਰਤੀ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਹਿਲੂ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸ਼ੁੱਧ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨਾਇਕਾਂ ਵਜੋਂ ਔਰਤਾਂ : ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ 

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇੁਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਬਾਗੀ ਹਨ, ਪੀੜ੍ਹਤ ਨਹੀਂ ।ਪਰ ਕਈ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਚੁੱਪਚਾਪ ਝੁਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ।ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ‘ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹਨ। ਜੋ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ।  

ਹੀਰ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਆਰ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ : ਹੀਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਰਾਂਝੇ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਨਿਯਮ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦੀ ਹੈ। ਸੱਸੀ ਬਚਾਏ ਜਾਣ ਲਈ ੳਡੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ : ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੱਸੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਪੁੰਨੂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਅਤੇ ਮਾਰੂਥਲ ‘ਚ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪਰਵਾਹ : ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ‘ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਪੀੜ੍ਹਤਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਲੜਦੀ ਹੋਈ ਨਜ਼ਰ ਆਈ’। 

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਕਹਾਣੀ ਅਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ‘ਜੋ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮੌਤ ਵੱਲ ਧੱਕਦੀ ਜਾਂ ਚੁੱਪਚਾਪ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਦਿਲ ‘ਚ ਪਾਲਦੀ ਹੋਈ ਦਰਸਾਵੇ’। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਔਰਤ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਲੜਦੀ ਹੋਈ ਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। 

ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਰੂਪ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ : ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਚੋਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ । 

ਦੀ ਮੈਗਨੀਫਿਸੈਂਟ ਫੋਰ: ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ

ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ।  

ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ : ਦਾ ਅਲਟੀਮੇਟ ਲਵ ਸਟੋਰੀ 

ਹੀਰ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ : ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਸਨ । ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ ਜੱਟ ਕੁੜੀ ਰਾਂਝੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਪਿਆਰ ‘ਚ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅੜਿੱਕਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਹੀਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਤੈਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਹੀਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੁਣੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲੀ ਤਾਂ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਰਾਂਝੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਦੀਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਅਮਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  

ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂ : ਮਾਰੂਥਲ ਦੇ ਪਾਰ ਪਿਆਰ 

ਸੱਸੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਪੁੰਨੂ ਪ੍ਰਤੀ ਅੱਟੁਟ ਪਿਆਰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਲਈ ਇਨਸਾਨ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪੁੰਨੂ ਦੇ ਭਰਾ ਸੱਸੀ ਨਾਲੋਂ ਪੁਨੂੰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸੱਸੀ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਤਪਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ‘ਚ ਪੁੰਨੂ ਦੀ ਭਾਲ ‘ਚ ਤੁਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦਾ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕੋਈ ਸਰਹੱਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । 

ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਵਾਲ : ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸੀਨਾ ਪਾੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਜਨੂੰਨ 

ਸੋਹਣੀ ਤੇ ਮਹੀਵਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੇ ਲਈ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਹਣੀ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ‘ਚ ਪਾ ਕੇ ਘੜੇ ਤੇ ਤੈਰ ਕੇ ਚਨਾਬ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਪਰ ਸੋਹਣੀ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਘੜੇ ਤੇ ਉਹ ਤੈਰ ਕੇ ਮਹੀਵਾਲ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਪੱਕੇ ਘੜੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕੱਚਾ ਘੜਾ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸੋਹਣੀ ਇਸ ਘੜੇ ‘ਤੇ ਠਿੱਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਿਆ ‘ਚ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਪਿਆਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੇ ਲਈ ਅਮਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ : ਸਨਮਾਨ ਬਨਾਮ ਪਿਆਰ

ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਪਿਆਰ ਸੀ ।ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਖੇਡੇ, ਪੜ੍ਹੇ ਤੇ ਜਵਾਨ ਹੋਏ ਸਨ ।ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਗੂੜ੍ਹਾ ਪਿਆਰ ਸੀ । ਦੋਵੇਂ ਘਰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਬਗਾਵਤ ਕਰਕੇ ਘਰੋਂ ਭੱਜ ਗਏ । ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅੰਤ ਦੁਖਾਂਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ‘ਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੀ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਉਸ ‘ਤੇ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮੰਨੀ ।  

ਗਲੋਬਲ ਤੁਲਨਾ : ਪੰਜਾਬ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ 

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਰੋਮੀਓ ਤੇ ਜੂਲੀਅਟ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਫਰਕ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਝਗੜਿਆਂ ਫਸੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਅਕਸਰ ਬਾਲਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜੋ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।ਰੋਮੀਓ ਤੇ ਜੂਲੀਅਟ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਨਫ਼ਰਤ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਹੀਰ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਜੂਲੀਅਟ ਹੋਰਨਾਂ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗਦੀ ਹੈ।ਸੱਸੀ ਇੱਕਲਿਆਂ ਤਪਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ‘ਚ ਪੁੰਨੂ ਦੀ ਭਾਲ ‘ਚ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਰੋਮੀਓ ਬਾਹਰੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਦਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਫ਼ਰਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਡੀਐੱਨਏ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ : ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਾ  ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਵੇ ।ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੁਖਦਾਇਕ ਕਿਸਮਤ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹਨ । 

ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ : ਜਿੱਥੇ ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ 

ਚਨਾਬ ਨਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜੋੜਦੀ ਹੈ।ਝੰਗ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸਥਿਤ ਮਾਈ ਹੀਰ ਦਾ ਅਸਥਾਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੈਕੜੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕ੍ਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪ੍ਰੇਮੀ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਦੇ ਲਈ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਲਿਖਦੇ ਹਨ । 

ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ : ਇਹ ਸਾਡੇ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਸਾਬਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ ਮਹਿਜ਼ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ।ਇਹ ਉਹ ਜੀਵੰਤ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । 

ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ : ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਮਾਇਨੇ 

 ਡੇਟਿੰਗ ਐਪਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਕਲਿੱਕ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਚੈਟ ਕਰਕੇ ਪਿਆਰ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਪਰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਹ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਮੋਹਿਤ ਕਿਉਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ? 

ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਦੀਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ : ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਹੋਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ, ਸਹੂਲਤ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪਿਆਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਖੁਦ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ।ਇਹ ਦੰਦਕਥਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ, ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੀਟੀਸੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿਵੇਂ ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਹਾਲੇ ਵੀ ਪਿਆਰ, ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਦੀਵੀ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। 

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ : ਵੈਨਕੁਵਰ ਤੋਂ ਮੈਲਬੌਰਨ ਤੱਕ : ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ : ਹਿੰਮਤ, ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ‘ਚ ਤੁਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹੋ ਉਸ ਲਈ ਲੜਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ।ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਬਾਰੇ ਕੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰਤਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦਾ ਹੈ : 

. ਸਮਾਜਿਕ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿੱਜੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ  

 • ਵਿਹਾਰਕ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ

• ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ 

 • ਔਰਤਾਂ ਦੀ  ਸ਼ਕਤੀ

. ਪਿਆਰ ਨਿੱਜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕੰਮ 

 ਇਹ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੋ ਰਿਵਾਇਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਿੱਜੀ  ਆਜ਼ਾਦੀ, ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਥਾਵਾਂ ਸਦੀਵੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 

ਅਨਾਦਿ ਗੂੰਜ : ਪਿਆਰ ਇੱਕ ਅਨਾਦਿ ਗੂੰਜ ਵਾਂਗ ਹੈ, ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ 

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪਿਆਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਚ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਿੱਜੀ ਦੁਖਾਂਤ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਜਿੱਤ ‘ਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਦਮਨਕਾਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ : ਮੌਤ ਤੱਕ ਵੀ : ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਮਾਜ ‘ਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੱਚੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਚੁਣਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਤੇ ਹੱਕ ਖੜ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੀਰ, ਸੱਸੀ, ਸੋਹਣੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । 

ਜੀਟੀਸੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ‘ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਮਾਨਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀਆਂ ਨੇ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ : ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਿਆਰ ਸਭ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ! 

ਤੁਹਾਡੀ ਮਨਪਸੰਦ ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ? ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ : ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਨਣਾ ਪਸੰਦ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਟੁੰਬਦੀਆਂ ਹਨ ! ਇਹ ਸਦੀਵੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੱਲ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਿਆਰ ਦੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ! 

- GTC PUNJABI